زمان‌بندي[1] تخصيص منابع در طول زمان براي اجراي مجموعه‌اي از وظايف مي‌باشد. در تئوري زمان‌بندي معمولاً از منابع با عنوان ماشين و از وظايف با عنوان کار نام برده مي‌شود. منابع و وظايف در سازمان مي­توانند اشکال متفاوتي داشته باشند. منابع نوعاً بر حسب قابليت‌هاي کمي و کيفيخود مشخص مي‌شوند که مي­توانند ماشين­هاي يک کارگاه، کارگران ساختماني، واحدهاي پردازشگر در يک محيط محاسباتي و ... باشند. هر وظيفه­ مشخص بر حسب اطلاعاتي از قبيل منبع مورد نياز، مدت زمان انجام کار، زمان آمادگي و موعد تحويل آن توصيف مي‌شود. هر يک از اين وظايف مي­توانند عمليات يک فرآيند توليدي، مراحل ساخت بنا، اجراي برنامه­هاي کامپيوتري و ... باشند. از جمله اهداف مهم مسائل زمان‌بندي مي‌توان به بهره‌برداري کارا از منابع، پاسخگويي سريع به تقاضا و انطباق دقيق زمان‌هاي تحويل با موعد تحويل تعيين شده اشاره نمود. زمان­بندي از ابتداي قرن بيستم توسط پيشگاماني چون هنري گانت[2] به حوزه­ي صنعت وارد شد و از آن زمان تاکنون مطالعات و تحقيقات بسياري در اين زمينه انجام شده است.

نظريه زمان‌بندي اصولاً با مدل‌هاي زمان‌بندي سروکار دارد. اين نظريه بين زمان‌بندي و توسعه مدل‌هاي آن رابطه برقرار مي‌کند و به طور پيوسته آن‌ها را با مسائل نظري و عملي محک مي‌زند. اين نظريه همچنين شامل شيوه‌هاي متنوع و مختلفي است که در حل مسائل زمان‌بندي مفيد واقع مي‌شود. انتخاب شيوه مناسب به پيچيدگي مسئله، طبيعت مدل، انتخاب معيار کارايي و عوامل ديگر بستگي دارد.

در نظريه زمان‌بندي دو نوع محدوديت امکان پذيري در مسائل ظاهر مي‌شود. محدوديت‌ در دسترس‌پذيري منابع و محدوديت تکنولوژيکي که بايد ترتيب انجام کارها را در نظر بگيرد. هر جواب در مسئله زمان‌بندي به منزله يافتن راه حلي امکان‌پذير براي اين دو نوع محدوديت مي‌باشد، به طوري که حل هر مسئله زمان‌بندي پاسخي به اين دو سوال است: (1) کدام منبع براي انجام هر وظيفه تخصيص داده خواهد شد؟ (2) هر وظيفه چه وقت انجام خواهد شد؟ به عبارت ديگر، جوهره مسائل زمان‌بندي به تصميم گيري در مورد تخصيص منابع و توالي عمليات منحصر مي‌شود.

در شرايط بسيار رقابتي امروزي، توالي عمليات و زمان­بندي مناسب براي سهيم شدن در بازار امري ضروري است. شرکت­ها براي پاسخگويي به سفارشات مشتريان در موعد مقرر نياز به برنامه ­ريزي زماني دارند و در صورتي­که نتوانند به وعده­ هاي خود عمل کنند، متحمل ضرر خواهند شد. بنابراين در چنين شرايط رقابتي، هر شرکت براي مصرف بهينه منابع بايد فعاليت­هاي خود را به گونه ­اي زمان­بندي نمايد که کم‌ترين ضرر را متحمل شود. مديران براي دست‌يابي به اين اهداف از روش‌هاي مختلفي استفاده مي‌کنند. از جمله اين روش‌ها اين است که مدير با بررسي اهداف مختلف، هدف با اهميت بيشتر را انتخاب و سعي کرده تا جاي ممکن به آن نزديک شود .

[1]scheduling

[2] Henry Gantt